Đặc điểm, thành phần dinh dưỡng của cá rô phi và các món ngon từ cá rô phi
Mẹo vặt Gia đình 
4 năm trước Cá rô phi là loại cá quen thuộc trong bữa cơm gia đình người Việt, từ món chiên cho đến món hấp và món sốt. Vậy hãy để chuyên mục Mẹo vào bếp của Mẹo vặt Gia đình giúp bạn hiểu thêm về đặc điểm, thành phần dinh dưỡng của cá rô phi và các món ngon từ cá rô phi ra sao nhé!
1. Đặc điểm của cá rô phi
Cá rô phi là cá gì?
Cá rô phi là loại cá nước ngọt, sống chủ yếu ở ao hồ, kênh rạch và sông suối, thuộc họ Cichlidae và có nguồn gốc từ các nước thuộc khu vực Trung Đông và châu Phi.
Cá rô phi đã sớm gắn liền với đời sống sinh hoạt của con người, vì người ta phát hiện hình ảnh của cá rô phi được điêu khắc trên những bức tượng đá trong các kim tự tháp Ai Cập cổ. Ngoài ra, loài cá này cũng được nuôi đầu tiên vào năm 1924 và trong những năm 1940 – 1950 được nuôi nhiều hơn ở các nước thuộc khu vực nhiệt đới, cận nhiệt đới.
Cá rô phi có tốc độ phát triển nhanh, cho sản lượng cao và đạt hiệu quả kinh tế, nên đã trở thành loại cá phổ biến và có thể được tìm thấy trên hơn 100 quốc gia.
Đặc điểm cá rô phi
Thân cá rô phi dẹt và có màu hơi tím, thậm chí là sậm đen, cùng với lớp vảy sáng bóng. Vây đuôi cá có màu sọc đen, chạy song song và phân bổ đều từ phía trên xuống phía dưới vi đuôi. Trọng lượng cá rô phi có thể nặng đến 4kg với chiều dài 0.6m. Cá rô phi đực có tốc độ phát triển nhanh hơn so với con cái.
Mỗi năm, cá rô phi cái đẻ trứng từ 6 – 11 lần, khoảng 200 trứng cho mỗi lần đẻ và cá rô phi mẹ có xu hướng ấp trứng trong miệng cho đến khi trứng nở. Cá rô phi nhỏ (khoảng 20 ngày tuổi) thường ăn sinh vật phù du như tảo và động vật nhỏ. Lúc trưởng thành, cá rô phô ăn được mùn bả hữu cơ, tảo, ấu trùng, thực vật thủy sinh và côn trùng.
Cá rô phi sống trong môi trường nước lợ, nước ngọt và kể cả nước phèn nhẹ, chịu được nhiệt độ đến 42 độ C và chịu lạnh tới 5 độ C.
Các loài cá rô phi
Người ra phát hiện có khoảng 30 loài cá rô phi vào năm 1964 và hiện nay đã lên khoảng 80 loài, trong đó có 10 loài đạt giá trị kinh tế trong ngành nuôi trồng thủy sản.
Tilapia grahami là loài cá rô phi bé nhất, được tìm thấy ở hồ Magadi của Kênya (tại châu phi) với chiều dài chỉ 5cm và nặng khoảng 13gr. Trong khi Oreochromis niloticus là loài cá rô phi lớn nhất, được tìm thấy ở hồ Rudolf – nằm ranh giới giữa 3 nước (Sudan, Kenya và Ethiopia) với chiều dài 64cm và nặng đến 7kg.
2. Thành phần dinh dưỡng của cá rô phi
Thịt cá rô phi ngọt, vị bùi và giàu các loại vitamin, khoáng chất (như phốt pho, selen, kali) cùng với hàm lượng protein vừa phải. Trung bình 100gr cá rô phi (sống) gồm các chất dinh dưỡng như sau:
Ngoài ra, cá rô phi còn chứa nhiều chất khoáng như: 170mg phốt pho, 302mg kali, 10mg canxi, 52mg natri,… và hầu hết các loại vitamin B như: 0.063mg vitamin B2, 3.903mg vitamin B3,…
3. Tác dụng từ việc ăn cá rô phi
Cá rô phi có tốc độ sinh trưởng nhanh và được nuôi hầu hết ở nhiều nước trên toàn thế giới, có 2 tác dụng nổi bật từ việc ăn cá rô phi mang lại cho sức khỏe như sau:
Nguồn cung cấp omega-6
Dù cá rô phi chứa ít omega-3 nhưng lại có xu hướng chứa nhiều omega-6 hơn so với các loại cá khác như cá hồi, cá ngừ và cá mòi. Việc bổ sung đầy đủ omega-3 và omega-6 rất cần thiết cho sự phát triển não bộ và phòng ngừa bệnh tật.
Tuy nhiên, bạn cần bổ sung 2 loại chất béo này với tỷ lệ như nhau, tránh tiêu thụ hàm lượng quá chênh lệch vì dễ gây ảnh hưởng đến sức khỏe hiện tại. Thực tế cho thấy, việc tiêu thụ nhiều omega-6 có liên quan đến một số bệnh viêm nhiễm như bệnh tim.
Nguồn cung cấp protein (chất đạm)
Cá rô phi cung cấp lượng protein đáng kể, vì trong 100gr thịt cá rô phi chứa đến 26gr protein. Protein được biết đến là chất dinh dưỡng chịu trách nhiệm chính cho sự hình thành tế bào ở nhiều cơ quan khác nhau, gồm cả cơ, da và hormone. Vì thế, cơ thể chúng ta cần được bổ sung protein mỗi ngày để duy trì và phục hồi các mô.
Lượng protein được khuyến nghị mỗi ngày dành cho phụ nữ là 46gr và nam giới là 56gr.
Nhiều nghiên cứu cho thấy protein có tác dụng giảm cơ, giảm mỡ bụng, tăng khối lượng cơ và năng lượng hoạt động. Thậm chí, chế độ ăn giàu protein còn hỗ trợ giảm huyết áp và phòng chống bệnh tiểu đường.
4. Món ngon từ cá rô phi
Dưới đây là một số món ăn ngon được làm từ cá rô phi mà bạn có thể tham khảo cho thực đơn thêm phần phong phú nhé:
Chả cá rô phi
Lấy phần thịt cá rô phi, bạn có thể làm ra món chả cá rô phi thơm ngon và lại rất dễ ăn. Hỗn hợp cá được đánh cùng gia vị muối, hạt nêm và tiêu, rồi vo tròn, làm dẹt thành từng viên cá để chiên ngập trong dầu. Lớp chả cá phía ngoài được chiên vàng giòn, phần thịt bên trong thì dai dai, hơi ngọt, đậm đà, chấm cùng với tương ớt thì ngon tuyệt.
Cá rô phi nướng
Chỉ vài thao tác đơn giản, bạn có thể làm ra món cá rô phi nướng với riềng hoặc muối ớt. Vị thơm của riềng làm cho thịt cá ngon và có vị mềm hơn, hoặc vị mặn cay cay của muối ớt cũng rất hấp dẫn. Khi ăn, bạn nên kèm theo ít đồ chua, hoặc rau răm để ngon hơn nhé!
Lẩu cá rô phi
Lẩu cá rô phi rất dễ ăn, không cần phải nấu quá lâu mà nước vẫn ngọt từ xương và thịt cá, kèm theo các loại rau củ tươi xanh và một số nấm có vị ngọt, dai dai như nấm đùi gà và nấm bào ngư. Ăn lẩu cá rô phi có thể dùng bún tươi hoặc bánh phở tươi đều được.
Cá rô phi chiên
Không cần ướp nhiều gia vị, chỉ ướp với muối và ít bột ngọt, khi chiên cá rô phi bạn sẽ thấy cá vàng giòn trông rất hấp dẫn. Ăn kèm với nước mắm chua ngọt và cơm nóng thì quá tuyệt vời.
Cá rô phi kho
Cá rô phi kho có màu nâu đẹp mắt, vị mặn ngọt đậm đà từ các gia vị, thậm chí bạn có thể kho với dưa chua hoặc kho với nghệ để tăng thêm hương vị cho món ăn. Ăn món cá kho, kèm với ít rau sống hoặc rau luộc đều ngon.
Cá rô phi om dưa
Đổi vị với món cá rô phi om dưa cho bữa ăn gia đình xem sao, bạn nhé! Thịt cá vẫn giữ được độ tươi ngon, vị ngọt vốn có hòa lẫn với vị chua của dưa, là món ăn rất bắt cơm.
Cá rô phi hấp
Hấp cá rô phi cùng với gừng và thì là sẽ khử bớt mùi tanh cho món cá. Bạn có thể ăn không trực tiếp với cơm, hoặc cuộn với bánh tráng, bún tươi và ít rau sống, rồi chấm cùng với nước mắm chua ngọt hoặc mắm nêm thì còn gì bằng.
Bún cá rô phi
Bún cá rô phi cũng rất được ưa chuộng, phù hợp cho cả người lớn tuổi và trẻ nhỏ. Nước dùng đậm đà từ xương cá hòa lẫn với vị ngọt của rau củ. Cá rô phi có thể để nguyên con, hoặc dùng phi lê chiên sơ, hay làm thành chả cá rô phi dùng với bún đều ngon.
Cá rô phi nấu canh chua
Nấu canh chua với cá rô phi là sự lựa chọn phổ biến cho nhiều gia đình Việt, thay vì nấu với cá lóc quen thuộc. Thịt cá mềm, vị ngọt của cá rô phi dường như thấm cùng với vị chua ngọt của nước canh rất hấp dẫn. Ăn kèm với cơm hoặc bún tươi đều ngon như nhau.
Cá rô phi sốt cà chua
Cá rô phi được chiên sơ và sốt cùng với cà chua, là món ăn rất được yêu thích của các gia đình có trẻ nhỏ. Vị chua ngọt từ nước sốt, ăn kèm với cơm nóng, kích thích cả vị giác lẫn bao tử hoạt động tốt.
Với những chia sẻ phía trên, hy vọng bạn sẽ biết thêm về đặc điểm, thành phần dinh dưỡng của cá rô phi và các món ngon từ cá rô phi ra sao nhé!
*Tổng hợp và tham khảo thông tin từ nhiều nguồn như Wikipedia.
